De classificatie van Italiaanse wijnen

In totaal zijn er vier klassen, waarvan twee vallen onder de Europese richtlijn voor kwaliteitswijn geproduceerd in een vastgestelde regio.

De vier klassen zijn:

• Vino da Tavola (VdT)
• Indicazione Geografica Tipica (IGT)
• Denominazione di Origine Controllata (DOC)
• Denominazione di Origine Controllata e Garantita (DOCG)

Vino da Tavola (VdT)

Deze klasse geeft alleen weer dat de wijn afkomstig is uit Italië. Het is echter niet altijd te vergelijken met wat tafelwijn betekent in andere landen. Deze benaming refereert aan het feit dat er geen vastgestelde regels zijn voor het maken van deze wijn. Het betekent echter niet altijd dat deze wijnen van een slechte kwaliteit zijn. Meestal zijn deze wijnen blends. De gebruikte druiven kunnen uit verschillende gebieden van Italië afkomstig zijn. Vlak na de invoering van het DOC-systeem kwamen er naast de gewone tafelwijnen ook ineens behoorlijk prijzige ‘tafelwijnen’ op de markt. Deze Vini da Tavola waren het resultaat van experimenten met andere dan de voorgeschreven druiven variëteiten.

Indicazione Geografica Tipica (IGT)

Deze classificatie geeft aan dat de wijn afkomstig is uit een specifieke Italiaanse regio. De producenten van deze wijnen hadden gebroken met de oude wetgeving. Ze maken echter wijnen die tot de beste van de wereld behoren. De elementen die kenmerkend zijn voor de IGT-wijnen zijn de aanduiding van het geografische gebied (bijvoorbeeld Latium of de Veneto), van de gebruikte basisdruif en van het oogstjaar. De wijnen moeten voor minstens 85% afkomstig uit het geografische gebied waarvan zij de naam dragen en moeten beantwoorden aan de criteria die zijn opgenomen in de voor iedere IGT afzonderlijke productievoorschriften. De Indicazione Geografica Tipica garandeert in de herkomst van de druiven, maar laat de producent een zekere vrijheid in productiemethode.

Denominazione di Origine Controllata (DOC)

De controle op de naleving van het DOC reglement wordt uitgevoerd door overkoepelende consortia, de daartoe bevoegde ministeriele instanties en anti-fraude instellingen. Alle wijnproducenten die aanspraak wensen te maken op een DOC-erkenning moeten het aantal wijngaarden en de daaraan gerelateerde opbrengst per hectare laten inschrijven bij de Kamer van Koophandel. DOC-wijnen die vijf jaar lang van onvoldoende kwaliteit blijken te zijn, kunnen gedegradeerd worden tot IGT. Ondanks de inburgering van de term DOC is er bij de consument nog wel eens verwarring over de betekenis ervan. Veelal wordt de term gerelateerd aan kwaliteit, wat in zekere zin juist is, maar feitelijk garandeert de term uitsluitend de herkomst van de druiven en de gebruikte productiemethoden.

Denominazione di Origine Controllata e Garantita (DOCG)

De ‘G’ achter de Denominazione di Origine Controllata staat voor Garantita en garandeert daarmee een zekere superieure kwaliteit van de wijn. In 1980 werd deze benaming ingevoerd en toegekend aan 4 wijnen van superieure kwaliteit uit Toscane en Piemonte die hun sporen op de internationale wijnmarkt al ruimschoots hadden verdiend: Brunello di Montalcino en Vino Nobile di Montepulciano (Toscane), Barolo en Barbaresco (Piemonte).

Strikt genomen moet een DOCG aan strengere eisen voldoen dan het reglement voor een DOC voorschrijft. Een van de belangrijkste verschillen is de opbrengst per hectare die voor een DOCG-wijn lager is dan voor de DOC-classificatie. Daarnaast moet een DOCG minstens een ‘leertijd’ van 5 jaar doormaken als DOC. Voordat een DOCG-wijn in de handel gebracht mag worden moet hij de volgende twee tests met goed gevolg hebben afgelegd: de eerste test wordt uitgevoerd tijdens de productiefase waarbij de wijnen een chemische en proef technische analyse ondergaan. Er wordt bekeken of de wijn voldoende stoffen (polyfenolen , suikers en zuren) bevat om in aanmerking te komen voor de classificatie DOCG. De tweede test wordt uitgevoerd na botteling en rijping. Nu wordt aan de hand van een proef technische test gecontroleerd of de wijn ook daadwerkelijk die karakteristieken heeft ontwikkeld die kenmerkend zijn voor die specifieke DOCG-wijn, en bekeken of de wijn goed in balans is. Indien de wijn aan de gestelde eisen voldoet krijgt de wijn de befaamde DOCG-banderol.

Op het etiket zijn de vermeldingen DOCG en het oogstjaar verplicht. Met deze DOCG kwalificatie heeft Italië de strengste wijnwetgeving ter wereld. In geen enkel ander land wordt de kwaliteit van de wijn wettelijk geregeld en nergens anders worden er zoveel normen gehanteerd voor de beoordeling van de wijn.

Super Tuscans

In de 70er jaren waren er een aantal rebels Toscaanse wijnproducenten die buiten de wijnwetten om, met niet-Italiaanse druiven aan de slag gingen.

Druiven als Cabernet Sauvignon, Merlot en Syrah stopten ze in hun wijn en diskwalificeerden ze daarom voor de DOC en DOCG labels van de Chianti, en bovendien gingen ze buiten de gebieden die aangewezen waren door de overheid als wijn gebieden. Dit deden ze omdat ze wilden experimenteren om nieuwe, betere wijnen te maken van hoge kwaliteit.

Vervolgens werden ze door de overheid om hun wijnen Vino da Tavola (VdT) te labelen, ofwel tafelwijn. Ze kregen als snel de bijnaam Super Tuscans, en die naam is blijven hangen, want de wijnen waren en zijn geweldig! Ze behoren tegenwoordig tot de beste wijnen van Italie of misschien wel van de wereld. De bekende zijn: Ornellaia, Sassicaia, Solaia, Tignanello, Fontalloro.

Tegenwoordig is er een mooier label voor de Super Tuscans gemaakt: IGT (Indicazione Geografica Tipica).